Sáng nay dậy sớm hơn mọi ngày (3:45am) nên sau khi hoàn tất chỉ tiêu đọc trong buổi sáng (60p) thì tự nhiên muốn viết một bài về việc đọc sách của mình. Dạo gần đây (hay nói cụ thể là từ tháng 11/2020), sau khi áp dụng một số phương pháp mới cho việc đọc sách thì về số lượng và chất lượng trong việc đọc sách đều được cải thiện. Thấy quá trình này có lẽ hữu ích cho mọi người nên mình chia sẻ bài viết này với mọi người.

Bài viết này không đề cập đến việc làm sao để đọc nhanh MỘT cuốn sách. Có rất nhiều phương pháp đọc nhanh, nhưng tựu chung thì mình không cổ xúy trường phái đọc nhanh 1 cuốn sách mà đi theo trường phái đọc nhiều cuốn sách, còn đọc một cuốn như thế nào nó phụ thuộc vào phong cách đọc và trải nghiệm của từng người.

Nhìn riêng, Tuấn là một lập trình viên đi làm kinh doanh, nên việc đọc sách là tối quan trọng vì bên cạnh kiến thức về kinh doanh, văn hóa thì kiến thức chuyên môn là cực kỳ cần thiết. Còn nhìn chung thì ai cũng cần đọc sách, nên việc đọc nhiều sách hơn sẽ rất có lợi cho cuộc sống và công việc. Mình vẫn quan niệm, mỗi người ai cũng có một ngày 24 giờ như nhau, nếu mình biết tận dụng thời gian thì có thể đọc nhiều sách hơn thì tốt biết mấy.

Sau thời gian áp dụng phương pháp này thì mỗi tháng có thể đọc từ 15-20 cuốn và mục tiêu 1 năm 200 cuốn sách là có thể đạt được. Phương pháp này dựa vào một số hiểu biết của mình về tâm lý học hành vi và tự áp dụng thì thấy có chút hiệu quả. Nguyên lý cốt lõi của phương pháp này là dựa vào khái niệm Năng lượng tinh thần (Mental Energy).

Năng lượng tinh thần là gì?

Mỗi chúng ta, trong một ngày sẽ có một mức độ (Level) năng lượng tinh thần, và năng lượng này sẽ giúp chúng ta xử lý các hoạt động liên quan đến trí óc, như học tập, suy nghĩ, tính toán và trong đó có đọc sách. Nếu mức năng lượng này cạn kiệt thì chúng ta sẽ lúc nào cũng cảm thấy uể oải, không còn chút động lực để suy nghĩ đơn giản chứ đừng nói đến chuyện đọc sách. Và những lúc cạn kiệt năng lượng này thì chúng ta thường làm gì? Hầu hết mọi người sẽ lướt Facebook, Youtube, Tiktok, xem Tivi vì đó là một số hoạt động không cần nhiều năng lượng tinh thần lắm.

Nếu dựa theo các nghiên cứu thì đầu ngày, mỗi khi ngủ dậy thì mức độ năng lượng tinh thần được reset lại, giống như chơi game, được hồi sinh máu 100%. Do đó, lúc mới ngủ dậy thường tràn trề năng lượng, nhiệt huyết và đầy sức sống. Và như có nói, dựa vào những hoạt động trong ngày mà năng lượng này sẽ giảm từ từ cho đến khi bạn kết thúc một ngày dài (16 tiếng) và đi ngủ để mai lại được hồi phục.

Nhiều người, kể cả Tuấn trước đây đọc khá ít sách, thậm chí có giai đoạn không đọc sách nổi bởi vì mức độ năng lượng này trong ngày rất ít, khiến cho công việc ngoài xã hội đã ngốn hết số năng lượng này, nên khi cần trí não để xử lý một cuốn sách thì hoàn toàn thua cuộc, không thể tiếp thu nổi khi đọc nên thường chúng ta chọn những hoạt động khác, ngoài hoạt động trí não.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mức độ năng lượng tinh thần, thường là do muộn phiền, lo âu, stress hoặc một phần quan trọng là năng lượng thể chất ảnh hưởng lớn đến năng lượng tinh thần. Năng lượng thể chất ý nói đến sức khỏe của bạn, nếu thường ốm yếu, cơ thể lúc nào cũng suy nhược, mệt mỏi không có sức lực thì sẽ kéo theo năng lượng tinh thần đi xuống (sinh lý quyết định tâm lý).

Do đó, một trong những phương pháp hiệu quả nhất để tăng năng lượng tinh thần là làm tăng năng lượng thể chất, cụ thể là tập thể dục, ăn uống lành mạnh để có cuộc sống khỏe mạnh, không bệnh tật. Như vậy, tinh thần lúc nào cũng được tốt hơn.

Như vậy, bạn đã thấy năng lượng tinh thần có vai trò rất lớn trong cuộc sống và hoạt động hằng ngày. Bài viết này Tuấn chia sẻ việc ứng dụng năng lượng tinh thần trong việc đọc sách để tăng năng suất việc đọc lên, giúp bạn tiếp thu tốt và đọc nhiều sách hơn trong một ngày.

Năng lượng tinh thần cho việc đọc sách

Dựa vào mức độ năng lượng tinh thần sẽ ngày càng giảm trong ngày, chúng ta sẽ đưa ra các chiến lược đọc phù hợp, có như vậy thì rất dễ tiếp thu cũng như tạo hứng thú cho việc đọc.

Như bạn cũng biết, đầu ngày là lúc năng lượng dồi dào nên đọc cái gì cần nhiều năng lượng của não và cuối ngày thì rất ít năng lượng, do đó, cuối ngày không nên đọc cái gì cần tập trung cao hoặc suy nghĩ.

Ngoài ra, để duy trì hứng thú và sự tập trung khi đọc thì một ngày mình không đọc một cuốn sách mà đọc khá nhiều thể loại, để bộ não trải nghiệm cảm giác thay đổi ngữ cảnh (context) giúp tối ưu cục bộ cho việc tập trung và hứng thú. Giống như một bữa cơm có nhiều món, đủ cả món chính món phụ sẽ giúp dễ tiêu hóa hơn. Đọc sách cũng vậy.

Tùy vào nhu cầu công việc, sở thích của mỗi người mà các bạn tự lựa chọn thể loại sách để đọc cho phù hợp với năng lượng tinh thần. Bên dưới, Tuấn chia sẻ kinh nghiệm cá nhân trong việc lựa chọn sách của mình dựa vào mức độ năng lượng tinh thần, cũng như đây là 5 nhóm sách mà mình đọc trong 1 ngày đối với một ông chủ nhỏ làm IT như mình.

Tủ sách ngoại văn

Do nhu cầu công việc nên việc đọc sách kỹ thuật bằng tiếng Anh là không thể thiếu. Đối với thể loại sách này, vừa phải vừa đọc vừa dịch, từ điển trên điện thoại cũng sẵn sàng mà lại về chuyên môn nên phải nói là dùng một số lượng năng lượng tinh thần rất lớn.

Do đó, với thể loại này, mình đọc một ngày 30 tới 45 phút và đọc ngay sau khi thức dậy, khung giờ lý tưởng của mình là từ 4am đến 5am. Với 30 phút thì mình đọc khoảng 20-30 trang là bắt đầu mất tập trung. Nên một cuốn sách tiếng anh 300 trang thì đọc trong khoảng dưới 10 ngày. Nếu để lâu hơn 10 ngày thì hầu như không còn khả năng tổng hợp kiến thức.

Tủ sách phi tiểu thuyết (non-fiction)

Thể loại sách thứ hai mà tiêu tốn nhiều năng lượng là sách phi tiểu thuyết, thường là sách chuyên ngành tiếng việt, kinh doanh, kinh tế, self-help…nói chung tất tần tật các thể loại sách không phải là thể loại tiểu thuyết hư cấu.

Chỉ đứng sau sách ngoại văn, đọc thể loại sách này cũng tiêu tốn nhiều năng lượng tinh thần nên thường đọc vào buổi sáng (~30 phút) sau khi đọc sách ngoại văn.

Sau khi tập thể dục buổi sáng về thì năng lượng bị cạn kiệt do đọc sách ngoại văn và phi tiểu thuyết được khôi phục lại, nên mình cũng thường đọc thể loại sách này vào buổi sáng trước khi đi làm, hoặc thời gian rảnh tầm 10-15 phút như ngồi chờ khi đi gặp khách hàng, nên mình thường không ngại nếu khách cho chờ đợi, tuy nhiên, nếu để Tuấn chờ hơn 15 phút thì có thể hình dung hậu quả rồi ^^!.

Tủ sách tiểu thuyết (fiction, novel)

Mình cũng là người thích đọc tiểu thuyết nên không thể thiếu tủ sách tiểu thuyết trong nhà. Việc đọc tiểu thuyết không ngốn quá nhiều năng lượng tinh thần so với 2 thể loại thể nên thường muốn đọc lúc nào thì đọc, miễn là còn muốn đọc.

Thường là mình tranh thủ đọc tiểu thuyết vào những khung giờ nhỏ 5 – 15 phút trong ngày, kể cả sáng sớm khi ngủ dậy hoặc buổi sáng trong khi đi làm nếu nội dung tiểu thuyết đang lôi cuốn và khó có thể chờ đợi.

Một ngày đọc khoảng tối đa 60 phút. Cuối tuần là thời gian mình dành nhiều cho tiểu thuyết. Trừ 2 khung giờ gần như cố định cho ngoại văn và chuyên môn vào sáng sớm, thì tiểu thuyết có thể đọc từ sáng đến tối.

Tủ sách truyện tranh

Mình cũng là một fan của manga/comic từ nhỏ nên đọc truyện tranh là không thể thiếu. Mỗi tuần lúc nào cũng vài cuốn và đối với thể loại ít dùng năng lượng tinh thần nhất này, mình thường đọc vào buổi tối, sau khi năng lượng đã bị suy giảm triệt để do các hoạt động xã hội và đọc sách ở trên.

Mình thường tận dụng được tới 45-60 phút chiều tối để đọc truyện tranh vì thời gian này làm chuyện khác cũng không nổi, có đọc truyện tranh là sướng nhất. Vừa thõa mãn việc đọc, vừa có thể giải trí vì cốt truyện của truyện tranh thường đơn thuần, có tính giải trí cao.

Tủ sách nói (audio)

Đây là loại sách mới mà mình khám phá gần đây và đây cũng là lần đầu tiên Tuấn nói về sách nói. Cho tới 1 tháng trước, mình vẫn không đánh giá cao về thể loại sách này bởi nhiều yếu tố như thói quen, nội dung và chất lượng đọc. Tuy nhiên, cho tới khi tập thể dục, sau khi nghe nhạc chán chê, từ các thể loại nhạc dance, đen, nhạc rap, hiphop rồi đến podcast các kiểu thì thấy nó phí phí thời gian thế nào ấy, vì tập đến 60 phút lận.

Thế là lân là tìm thử sách nói xem có hợp không. Lúc đầu thử 1 số app nghe sách nói miễn phí (sachnoi.app) cũng hay thấy chia sẻ rầm rộ và 1 số app khác thì khá … thất vọng. Nghe một vài đầu sách thì thấy tạm, tuy nhiên, nếu chọn các kênh này làm lâu dài thì không ổn vì từ chất lượng sách là không nhiều thể loại và chất lượng giọng đọc thì thượng vàng hạ cám, lúc thì nghe không rõ, rè lên rè xuống và vẫn tư duy làm kênh để chia sẻ nội dung có sẵn chứ không phải tự sản xuất.

Thế là vô tình lọt vào app VoizFM, lần đầu tiên nhìn vào danh mục sách khá là hứng thú, thử thì thấy có rất nhiều sách do chính đội ngũ tự sản xuất, phần lớn là sách của First News, đứng thứ hai là của NXB Kim Đồng…Trả tiền nghe thử thì trừ 1 số hạt sạn như bị thiếu chương, bị lập chương, nghe có 1 lỗ tai..chắc do khâu QA/QC còn yếu thì nhìn chung chất lượng OK so với giá tiền. Mình không quảng cáo cho VoizFM, bởi vì cái gì tốt thì mình chia sẻ và hy vọng trong nước còn có những đơn vị sản xuất sách nói thế này để người đọc có thêm sân chơi mới.

Nghe cũng gần 2 tháng và đối với khung thời gian 1 tiếng trong khi tập thể dục (đi & chạy bộ) thì nghe những thể loại self-help, lịch sử, văn học thì khá hợp và không tốn nhiều nỗ lực của năng lượng tinh thần. Trung bình một sách nói kéo dài khoảng 5 tiếng, nên 1 tháng có thể “dung nạp” thêm từ 5 đến 6 cuốn sách. Riêng mình, đối với các sách nghe thấy hay và hữu ích đều mua sách giấy để lưu trữ.

Thể loại sách khác

Không chỉ đọc một trong năm nhóm sách như trên với khung giờ phân bố như chia sẻ, trong quá trình làm việc, lướt web thì cũng đọc các ebook ngắn, white-paper về công nghệ và những nội dung bổ ích cho công việc lập trình và thiết kế.

Bên cạnh đó, mình cũng review một số sách thiếu nhi để đám nhóc ở nhà có thể tiếp cận với sách từ nhỏ với phương châm sách lúc nào cũng ở bên cạnh và mở mắt ra là thấy, còn việc muốn đọc gì thì tùy duyên mấy ảnh, thích cuốn nào thì móc cuốn đó ra coi.

—

Như vậy là bạn đã nắm được cách vận dụng tâm lý học, cụ thể là năng lượng tinh thần để bổ trợ cho việc đọc sách trong việc phân bổ việc đọc vào các thời điểm phù hợp với tâm sinh lý. Việc tăng cường năng lượng tinh thần cũng rất có ích cho các hoạt động của bạn, và đọc sách cũng giúp bạn tăng cường lại năng lượng tinh thần, giúp cho mức độ năng lượng của bạn ngày một tăng bởi yếu tố tập trung cao, trí tưởng tượng… được bồi dưỡng trong quá trình đọc.

Mình hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hứng thú hơn với việc đọc sách và văn hóa đọc nói chung. Còn nếu chưa có kinh nghiệm đọc thì mình khuyên các bạn đọc theo thứ tự tủ sách của mình từ dưới lên trên, bắt đầu với đọc sách của trẻ em, nghe sách, rồi đọc truyện tranh, đọc tiểu thuyết, sau đó đến sách chuyên ngành và cuối cùng là ngoại văn.