Lần đầu tiên đọc một cuốn sách về triết học mà cảm thấy hào hứng như cuốn này và quả thực sách đã để lại một ấn tượng cực kỳ sâu sắc đến cá nhân mình nên nay viết vài dòng review để mọi người có thêm chút thông tin về cuốn sách “Chủ nghĩa Khắc kỷ – Phong cách sống bản lĩnh và bình thản” của tác giả William B. Irvine.

Thấy bìa cuốn này vài tháng trước, lúc đó có lên wiki tìm hiểu xem chủ nghĩa Khắc kỷ là gì và cảm thấy nó như nói về con người mình, tính cách của mình nên cũng hào hứng chờ đón mua cuốn này. Và quả thật là khi cầm cuốn sách trên tay, đọc từ đầu đến cuối thì như mô tả tính cách của Tuấn đến hơn 90%.

Bản thân Tuấn và cũng như nhiều người (trong đó có cả gấu) nhận xét thì tính cách và lối sống của Tuấn có phần khác những người xung quanh, và điều này cũng dẫn đến không ít mâu thuẫn không cần thiết trong cuộc sống và công việc. Tuy nhiên, chả hiểu sao lối tính cách này nó vô tình ăn sâu và trở thành cách sống và làm việc của mình. Mãi cho đến khi đọc xong cuốn sách này thì mình thật ngạc nhiên là mình sống khá giống với những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ …cách đây gần 2000 năm.

Chủ nghĩa Khắc kỷ có từ thời Hy Lạp (thế kỷ 3, trước công nguyên), bị “thất truyền” hơn cả ngàn năm và dạo gần đây mới được chú ý bởi tính chất và phong cách đặc trưng của chủ nghĩa sống này. Cuốn sách này trình bày lịch sử ra đời của chủ nghĩa Khắc kỷ, những cái tên nổi bật đại diện cho trường phái triết học này như Seneca, Epictecus và nhất là vị vua La Mã nổi tiếng Marcus Aurelius.

Ngoài việc giới thiệu về lịch sử ra đời, phần chính của sách là nói về những tính chất, hành động được coi là kim chỉ nam cho lối sống Khắc kỷ và những hướng dẫn thực hành lối sống này. Các chỉ dẫn cách ứng phó với những tình huống trong cuộc sống nếu muốn thực hành lối sống Khắc kỷ cũng được đề cập trong sách, bao gồm hướng dẫn đối phó với sự kiểm soát, vận mệnh, bổn phận với xã hội, đối phó với sự xúc phạm, cơn giận, đau buồn, tuổi già và cả cái chết.

Ngoài ra, sách cũng bàn về sự giàu sang, theo đuổi danh vọng, địa vị đối với người sống Khắc kỷ và các yếu tố kiềm chế bản thân trước các ham muốn, dục vọng để hướng đến lối sống thuận theo tự nhiên, chỉ ưu tiên tiếp nhận sự tích cực, vui vẻ và tránh xa, bỏ qua những điều tiêu cực, không lành mạnh.

Quả thật là khá ngạc nhiên khi thấy mình có lối sống khá gần với người theo trường phái Khắc kỷ khi đọc hết các mô tả tâm lý và hướng dẫn thực hành trường phái này. Ít ra có thể thấy mình cũng có một triết lý sống để đeo đuổi và giúp mình nhanh chóng ra các quyết định hằng ngày trong cuộc sống và công việc.

Tác giả cũng khuyến cáo không phải ai cũng có thể theo đuổi trường phái Khắc kỷ cũng như không có trường phái nào là tốt nhất, mỗi người, mỗi cá nhân sẽ tìm thấy cho mình một trường phái thích hợp để định hình lối sống của mình.

Mình có trích dẫn một số đoạn hay từ sách, hy vọng các bạn sẽ thấy được phần nào đặc trưng của trường phái Khắc kỷ.

Khi nói về Sự xúc phạm:

“Trong quá trình thực hành chủ nghĩa Khắc kỷ, dần dà chúng ta sẽ không còn quan tâm đến ý kiến của người khác về mình. Chúng ta sẽ không sống nhằm đạt được sự chấp thuận hay tránh né sự phản đối của họ, và bởi chúng ta không quan tâm đến ý kiến của họ, chúng ta sẽ không cảm thấy đau đớn khi bị họ xúc phạm. Kỳ thực, một nhà hiền triết theo phái Khắc kỷ có lẽ sẽ xem hành vi xúc phạm của những người xung quanh như tiếng chó sủa bên tai. Khi một con chó sủa, ta có thể nghĩ thầm rằng con chó kia dường như không ưa ta, nhưng sẽ thật ngu ngốc nếu ta để cho mình bực tức vì chuyện này và đắm chìm trong suy nghĩ, “Ôi, trời! Con chó kia không ưa mình!”

Bàn về cuộc sống xa hoa:

“Một người khắc kỷ sẽ làm gì nếu người ấy giàu có, mặc dù không chạy theo giàu sang? chủ nghĩa Khắc kỷ không yêu cầu người đó từ bỏ sự giàu sang; nó cho phép họ tận hưởng sự giàu sang và sử dụng của cải để mang lại lợi ích cho bản thân và những người xung quanh.”

“Khi chúng ta thấy mình đang khao khát một điều gì đấy, chúng ta nên dừng lại để tự hỏi liệu ham muốn của ta là thuận tự nhiên hay trái tự nhiên, và nếu nó có trái tự nhiên, ta nên nghĩ kỹ về việc thỏa mãn nó. Seneca cảnh báo, sự xa hoa dùng mưu kế để thúc đẩy những thói hư tật xấu: Trước tiên, nó khiến chúng ta muốn thứ không cần thiết, sau đó nó làm chúng ta muốn những thứ nguy hiểm cho ta. Chẳng mấy chốc, tâm trí trở thành nô lệ cho những ý thích nhất thời và khoái lạc của cơ thể.”

Trở thành người Khắc kỷ:

“Nhìn chung, có một triết lý sống, dù là triết lý Khắc kỷ hay những triết lý khác, có thể đơn giản hóa đáng kể cuộc sống hằng ngày. Nếu bạn đã có một triết lý sống thì việc đưa ra quyết định sẽ tương đối đơn giản: Khi cân nhắc giữa các tùy chọn mà cuộc sống mang đến, bạn đơn giản sẽ chọn một thứ (phù hợp nhất) có thể giúp bạn đạt được các mục tiêu đề ra bởi triết lý sống của bạn. Khi thiếu một triết lý sống thì ngay cả những lựa chọn tương đối đơn giản cũng có thể trở thành cuộc khủng hoảng ý nghĩa cuộc sống. Suy cho cùng bạn khó mà biết nên chọn cái gì khi thực sự không chắc chắn về điều mình muốn.”

Sau khi đọc sách này thì mình sẽ mạnh dạn hơn cho mảng sách về triết học và hy vọng khám phá nhiều hơn các trường phái khác. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về chủ nghĩa Khắc kỷ và nhìn triết học như một môn khoa học thường thức và giúp cải thiện suy nghĩ và cuộc sống hằng ngày.